Το παρακάτω χρήσιμο κείμενο είναι το πρώτο μέρος της μετάφρασης του κεφαλαίου 7 του έργου του Φ. Τορέι. Γράφονται σημαντικά θέματα που πιθανότατα απασχόλησαν αρκετά αδέρφια. Μελλοντικά θα μπορούσαμε να τα αναλύσουμε σαν θέμα συζήτησης σε ομάδα. Να εξετάζει κανείς τα αισθήματα που ζει ή έζησε είναι μια προσωπική υπόθεση που χρειάζεται συνέπεια και έχει πολλά οφέλη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
ΑΔΕΡΦΙΑ
ΑΔΕΡΦΙΑ
Εάν έχετε έναν αδερφό – ή με σχιζοφρένεια, το να κατανοήσετε τα θέματα που προκύπτουν μπορεί να σας βοηθήσει να χειριστείτε τις αλλαγές που φέρνει η ασθένεια και να δυναμώσετε τους δεσμούς σας με τον αδερφό – ή σας. Εάν πάλι είστε γονέας, το να γνωρίζετε τι ενδέχεται να νιώθουν τα άλλα παιδιά σας συμβάλλει στο να τα βοηθήσετε να αντιμετωπίσουν την κατάσταση καθώς και στο να βελτιωθεί η γενικότερη «ανάρρωση» της οικογένειας.
Κοινές συναισθηματικές αντιδράσεις των αδερφών όσων πάσχουν από σχιζοφρένεια
Η ασθένεια αδερφού – ής γεννά συναισθήματα τα οποία θα πρέπει να εκτιμηθούν σε συνδυασμό με τα συνήθη συναισθήματα τρυφερότητας και ανταγωνιστικότητας που εμφανίζονται σε κάθε οικογένεια. Όταν η ασθένεια προκαλεί περίεργη ή τρομαχτική συμπεριφορά του πάσχοντος, παιδιά και έφηβοι μπορεί να νιώσουν μπερδεμένοι και αγχωμένοι. Ακόμη και ως ενήλικας μπορεί να σας είναι οικείες κάποιες από τις ακόλουθες αντιδράσεις στη σχιζοφρένεια.
Κοινές συναισθηματικές αντιδράσεις των αδερφών όσων πάσχουν από σχιζοφρένεια
Η ασθένεια αδερφού – ής γεννά συναισθήματα τα οποία θα πρέπει να εκτιμηθούν σε συνδυασμό με τα συνήθη συναισθήματα τρυφερότητας και ανταγωνιστικότητας που εμφανίζονται σε κάθε οικογένεια. Όταν η ασθένεια προκαλεί περίεργη ή τρομαχτική συμπεριφορά του πάσχοντος, παιδιά και έφηβοι μπορεί να νιώσουν μπερδεμένοι και αγχωμένοι. Ακόμη και ως ενήλικας μπορεί να σας είναι οικείες κάποιες από τις ακόλουθες αντιδράσεις στη σχιζοφρένεια.
Νιώθετε μπερδεμένοι ή θυμωμένοι
Η περίεργη και ανεξήγητη συμπεριφορά του αδερφού – ής προκαλεί έντονα αισθήματα αναστάτωσης ειδικά προτού προσδιοριστεί η διάγνωση. Ένας αγαπημένος αδερφός που είναι παρανοϊκός και σας κατηγορεί ότι τον κλέβετε και ότι συνωμοτείτε εναντίον του, σας τρομάζει. Επίσης προκαλούνται συναισθήματα θυμού όταν ο αδερφός – ή σας δεν ανταποκρίνεται στη λογική ή φέρεται περίεργα μπροστά στους φίλους σας. Τέτοια συμπεριφορά είναι ακόμα πιο δύσκολα κατανοητή όταν δεν έχετε ενημερωθεί ως προς τη διάγνωση της ασθένειας του αδερφού – ής σας.
Η περίεργη και ανεξήγητη συμπεριφορά του αδερφού – ής προκαλεί έντονα αισθήματα αναστάτωσης ειδικά προτού προσδιοριστεί η διάγνωση. Ένας αγαπημένος αδερφός που είναι παρανοϊκός και σας κατηγορεί ότι τον κλέβετε και ότι συνωμοτείτε εναντίον του, σας τρομάζει. Επίσης προκαλούνται συναισθήματα θυμού όταν ο αδερφός – ή σας δεν ανταποκρίνεται στη λογική ή φέρεται περίεργα μπροστά στους φίλους σας. Τέτοια συμπεριφορά είναι ακόμα πιο δύσκολα κατανοητή όταν δεν έχετε ενημερωθεί ως προς τη διάγνωση της ασθένειας του αδερφού – ής σας.
Φόβος εκδήλωσης της νόσου
Συχνά τα αδέρφια πασχόντων ανησυχούν μήπως εκδηλώσουν και τα ίδια τη ασθένεια. Εάν μάλιστα έχετε ακούσει κάτι για τις γενετικούς παράγοντες της σχιζοφρένειας, είναι λογικό να ανησυχείτε. Εάν και κατ’ αρχήν αυξάνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης της ασθένειας όταν ένα μέλος της οικογένειας πάσχει, ωστόσο και πάλι οι πιθανότητες να εκδηλώσετε σχιζοφρένεια εσείς, ή κάποιο από τα παιδιά σας είναι πολύ μικρές. Θα βοηθούσε ίσως να συμβουλευτείτε έναν ειδικό σχετικά με τις ανησυχίες σας για εσάς ή για τα παιδιά που έχετε ή θα κάνετε. Μια αδερφή είπε «Αφότου η αδερφή μου εκδήλωσε σχιζοφρένεια, πέρασε πολύς καιρός μέχρι να ηρεμήσω και να σταματήσω να ελέγχομαι καθημερινά για τυχόν συμπτώματα».
Συχνά τα αδέρφια πασχόντων ανησυχούν μήπως εκδηλώσουν και τα ίδια τη ασθένεια. Εάν μάλιστα έχετε ακούσει κάτι για τις γενετικούς παράγοντες της σχιζοφρένειας, είναι λογικό να ανησυχείτε. Εάν και κατ’ αρχήν αυξάνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης της ασθένειας όταν ένα μέλος της οικογένειας πάσχει, ωστόσο και πάλι οι πιθανότητες να εκδηλώσετε σχιζοφρένεια εσείς, ή κάποιο από τα παιδιά σας είναι πολύ μικρές. Θα βοηθούσε ίσως να συμβουλευτείτε έναν ειδικό σχετικά με τις ανησυχίες σας για εσάς ή για τα παιδιά που έχετε ή θα κάνετε. Μια αδερφή είπε «Αφότου η αδερφή μου εκδήλωσε σχιζοφρένεια, πέρασε πολύς καιρός μέχρι να ηρεμήσω και να σταματήσω να ελέγχομαι καθημερινά για τυχόν συμπτώματα».
Θλίψη – αίσθημα απώλειας
Είναι οδυνηρό να βλέπετε τον αδερφό – ή σας να υποφέρει, ειδικά εάν ήσασταν πολύ δεμένοι πριν την εκδήλωση της ασθένειας. Ίσως να μπορείτε να συμπάσχετε με τον συγγενή σας. Τα αδέρφια, θρηνούν με διαφόρους τρόπους την απώλεια του αδερφού – ής που ήξεραν. Παραδείγματος χάριν στην Αλίκη λείπει η στενή σχέση που είχε με τον αδερφό της και εύχεται να είχε ακόμη τον αδερφό στον οποίο προσέτρεχε για συμβουλές και προστασία.
Είναι οδυνηρό να βλέπετε τον αδερφό – ή σας να υποφέρει, ειδικά εάν ήσασταν πολύ δεμένοι πριν την εκδήλωση της ασθένειας. Ίσως να μπορείτε να συμπάσχετε με τον συγγενή σας. Τα αδέρφια, θρηνούν με διαφόρους τρόπους την απώλεια του αδερφού – ής που ήξεραν. Παραδείγματος χάριν στην Αλίκη λείπει η στενή σχέση που είχε με τον αδερφό της και εύχεται να είχε ακόμη τον αδερφό στον οποίο προσέτρεχε για συμβουλές και προστασία.
Αίσθημα ντροπής
Είναι πολύ σύνηθες να αισθάνεται κανείς αμηχανία και ντροπή απέναντι σε μια τυπική συμπεριφορά σχιζοφρενούς. Για παράδειγμα, πριν μπει για πρώτη φορά στο νοσοκομείο, ο Γιάννης τσακωνόταν συχνά με τους ταμίες και τους σερβιτόρους όταν έβγαινε με την οικογένειά του. Η αδερφή του η Μαρία, που ήταν τότε έφηβη αισθανόταν πολύ ντροπιασμένη που η προσοχή όλου του κόσμου στρεφόταν στην οικογένειά της. Αλλά και οι ενήλικες βιώνουν παρόμοια συναισθήματα. Η Χριστίνα αισθανόταν πολύ αμήχανα όταν έπαιρναν οι γείτονες τηλέφωνο για να της πουν ότι ο αδερφός της ο Αντρέας είναι στον κήπο τους με τα εσώρουχα και καπνίζει. Θα νιώσετε λιγότερο ντροπιασμένοι εάν έχετε κατά νου ότι τέτοιες συμπεριφορές προκαλούνται από τα συμπτώματα της ασθένειας. Μπορείτε επίσης να κανονίζετε εξόδους με τον αδερφό – ή σας που θα περιορίσουν τις πιθανότητες να βρεθείτε σε δύσκολη θέση, όπως, παραδείγματος χάριν, να επιλέγετε εξόδους για φαγητό σε λιγότερο επίσημα εστιατόρια.
Είναι πολύ σύνηθες να αισθάνεται κανείς αμηχανία και ντροπή απέναντι σε μια τυπική συμπεριφορά σχιζοφρενούς. Για παράδειγμα, πριν μπει για πρώτη φορά στο νοσοκομείο, ο Γιάννης τσακωνόταν συχνά με τους ταμίες και τους σερβιτόρους όταν έβγαινε με την οικογένειά του. Η αδερφή του η Μαρία, που ήταν τότε έφηβη αισθανόταν πολύ ντροπιασμένη που η προσοχή όλου του κόσμου στρεφόταν στην οικογένειά της. Αλλά και οι ενήλικες βιώνουν παρόμοια συναισθήματα. Η Χριστίνα αισθανόταν πολύ αμήχανα όταν έπαιρναν οι γείτονες τηλέφωνο για να της πουν ότι ο αδερφός της ο Αντρέας είναι στον κήπο τους με τα εσώρουχα και καπνίζει. Θα νιώσετε λιγότερο ντροπιασμένοι εάν έχετε κατά νου ότι τέτοιες συμπεριφορές προκαλούνται από τα συμπτώματα της ασθένειας. Μπορείτε επίσης να κανονίζετε εξόδους με τον αδερφό – ή σας που θα περιορίσουν τις πιθανότητες να βρεθείτε σε δύσκολη θέση, όπως, παραδείγματος χάριν, να επιλέγετε εξόδους για φαγητό σε λιγότερο επίσημα εστιατόρια.
Θυμός – πικρία
Είναι φυσικό να νιώθετε θυμό για όλη την αναστάτωση που μπορεί να προκαλέσει η σχιζοφρένεια. Ίσως νιώθετε ότι η ασθένεια σας στέρησε την προσοχή των γονιών σας και έφερε ανεπιθύμητες συνέπειες για όλη την οικογένεια. Το αίσθημα πικρίας και θυμού είναι κατανοητά και δεν αναιρεί το βαθύ ενδιαφέρον σας για τον αδερφό – ή σας. Ένας κύριος αναφέρει ότι «Όταν ήμουν δεκαπέντε χρονών, ο μεγαλύτερος αδερφός μου είχε ήδη αρχίσει να εκδηλώνει σχιζοφρένεια και να αντλεί την περισσότερη από την προσοχή των γονέων μου. Όσο και αν προσπαθούσα – είτε συμμετέχοντας σε σχολικές παραστάσεις, είτε συμμετέχοντας σε αθλητικές δραστηριότητες – οι γονείς μου δεν έδιναν σημασία. Ένιωθα ότι τα κατορθώματά μου τα θεωρούσαν δεδομένα».
Είναι φυσικό να νιώθετε θυμό για όλη την αναστάτωση που μπορεί να προκαλέσει η σχιζοφρένεια. Ίσως νιώθετε ότι η ασθένεια σας στέρησε την προσοχή των γονιών σας και έφερε ανεπιθύμητες συνέπειες για όλη την οικογένεια. Το αίσθημα πικρίας και θυμού είναι κατανοητά και δεν αναιρεί το βαθύ ενδιαφέρον σας για τον αδερφό – ή σας. Ένας κύριος αναφέρει ότι «Όταν ήμουν δεκαπέντε χρονών, ο μεγαλύτερος αδερφός μου είχε ήδη αρχίσει να εκδηλώνει σχιζοφρένεια και να αντλεί την περισσότερη από την προσοχή των γονέων μου. Όσο και αν προσπαθούσα – είτε συμμετέχοντας σε σχολικές παραστάσεις, είτε συμμετέχοντας σε αθλητικές δραστηριότητες – οι γονείς μου δεν έδιναν σημασία. Ένιωθα ότι τα κατορθώματά μου τα θεωρούσαν δεδομένα».
Ενοχές – τύψεις
Συχνά τα υγιή αδέρφια νιώθουν τύψεις που τα πράγματα πηγαίνουν καλά για αυτά αλλά όχι για τον ασθενή αδερφό – ή. Η Αλίκη παραπονιόταν ότι δεν έπρεπε να ήταν ο αδερφός της (που αρρώστησε) γιατί εκείνος ήταν ταλαντούχος και εκείνη μόνο μέτρια. Εάν νιώθετε έτσι, θυμηθείτε ότι ούτε εσείς, ούτε ο ίδιος ο ασθενής επιλέξατε την ασθένεια.
Πώς μπορεί η σχιζοφρένεια να επηρεάσει τη ζωή και τις σχέσεις σας
Επειδή η σχιζοφρένεια επηρεάζει τόσες πολλές πλευρές της οικογενειακής ζωής, είναι δεδομένο ότι θα επηρεάσει με κάποιο τρόπο και τα αδέρφια. Στην πραγματικότητα, τα αδέρφια συνήθως βιώνουν πιο έντονα από όλους τις επιδράσεις της ασθένειας στις οικογενειακές σχέσεις
Συχνά τα υγιή αδέρφια νιώθουν τύψεις που τα πράγματα πηγαίνουν καλά για αυτά αλλά όχι για τον ασθενή αδερφό – ή. Η Αλίκη παραπονιόταν ότι δεν έπρεπε να ήταν ο αδερφός της (που αρρώστησε) γιατί εκείνος ήταν ταλαντούχος και εκείνη μόνο μέτρια. Εάν νιώθετε έτσι, θυμηθείτε ότι ούτε εσείς, ούτε ο ίδιος ο ασθενής επιλέξατε την ασθένεια.
Πώς μπορεί η σχιζοφρένεια να επηρεάσει τη ζωή και τις σχέσεις σας
Επειδή η σχιζοφρένεια επηρεάζει τόσες πολλές πλευρές της οικογενειακής ζωής, είναι δεδομένο ότι θα επηρεάσει με κάποιο τρόπο και τα αδέρφια. Στην πραγματικότητα, τα αδέρφια συνήθως βιώνουν πιο έντονα από όλους τις επιδράσεις της ασθένειας στις οικογενειακές σχέσεις
Η σχέση με τους γονείς
Όπως προαναφέρθηκε, ίσως νιώθετε ότι οι γονείς σας έχουν επικεντρώσει όλη την προσοχή τους στο παιδί που νοσεί. Εάν και με τη λογική σας κατανοείτε ότι ο αδερφός – ή σας χρειάζεται προσοχή, συναισθηματικά ίσως σας είναι δύσκολο να το δεχτείτε. «Δε νομίζω ότι οι γονείς μου ήξεραν ότι ήμουν πρόεδρος στην τάξη μου», αναφέρει ένας αδερφός, «επειδή περνούσαν τόσο δύσκολες στιγμές με τον αδερφό μου». Παιδιά που έχουν συνηθίσει να βλέπουν τους γονείς τους να χειρίζονται δύσκολες καταστάσεις, συχνά ταράζονται όταν τους βλέπουν αμήχανους και αβέβαιους ως προς το πώς να χειριστούν την συμπεριφορά τους παιδιού τους που νοσεί. «Ήταν τόσο τρομακτικό να παρακολουθώ τη μαμά και το μπαμπά να προσπαθούν να χειριστούν τον Γιάννη», είπε η αδερφή του. «Παρόλο που ανησυχούσαν πολύ για την ασθένειά του, κανείς από τους δύο δεν ήξεραν τί να κάνουν».
Όπως προαναφέρθηκε, ίσως νιώθετε ότι οι γονείς σας έχουν επικεντρώσει όλη την προσοχή τους στο παιδί που νοσεί. Εάν και με τη λογική σας κατανοείτε ότι ο αδερφός – ή σας χρειάζεται προσοχή, συναισθηματικά ίσως σας είναι δύσκολο να το δεχτείτε. «Δε νομίζω ότι οι γονείς μου ήξεραν ότι ήμουν πρόεδρος στην τάξη μου», αναφέρει ένας αδερφός, «επειδή περνούσαν τόσο δύσκολες στιγμές με τον αδερφό μου». Παιδιά που έχουν συνηθίσει να βλέπουν τους γονείς τους να χειρίζονται δύσκολες καταστάσεις, συχνά ταράζονται όταν τους βλέπουν αμήχανους και αβέβαιους ως προς το πώς να χειριστούν την συμπεριφορά τους παιδιού τους που νοσεί. «Ήταν τόσο τρομακτικό να παρακολουθώ τη μαμά και το μπαμπά να προσπαθούν να χειριστούν τον Γιάννη», είπε η αδερφή του. «Παρόλο που ανησυχούσαν πολύ για την ασθένειά του, κανείς από τους δύο δεν ήξεραν τί να κάνουν».
Η σχέση σας με τον αδερφό – ή σας
Ανάλογα με τη ηλικία εκδήλωσης και τη σοβαρότητα της ασθένειας, η σχιζοφρένεια μπορεί να κλονίσει ακόμη και έναν ισχυρό αδερφικό δεσμό. Ένας νέος άνδρας αναφέρει «πίστευα ότι θα μπορούσα πάντα να στραφώ στον μεγαλύτερο αδερφό μου, αλλά τώρα δε μου μιλάει καν επειδή πιστεύει ότι βάζω δηλητήριο στο φαγητό του». Εάν πάλι ο αδερφικός δεσμός δεν είναι ισχυρός τότε η εκδήλωση της ασθενείας μπορεί να επιδεινώσει τα πράγματα. «Πριν ο Κώστας αρρωστήσει δεν είχαμε πολλά κοινά, αλλά αφότου αρρώστησε φαινόταν πια αδύνατον να έχουμε», αναφέρει η αδερφή του. Άλλες πάλι φορές, μερικά αδέρφια δένονται ακόμη περισσότερο με τα αδέρφια τους που νοσούν, μετά την εκδήλωση της ασθένειας, ακριβώς λόγω της έντονης επιθυμίας τους να βοηθήσουν. Όπως λέει η Κάτια, «Πάντα θαύμαζα τη μεγαλύτερη αδερφή μου, η οποία ήταν πολύ δημοφιλής στο σχολείο. Αφότου εκδήλωσε την ασθένεια, πέρασε δύσκολες στιγμές και μου μιλούσε για αυτές. Μερικές φορές, ακόμη και σήμερα λέει ότι εγώ την καταλαβαίνω περισσότερο από κάθε άλλον».
Ανάλογα με τη ηλικία εκδήλωσης και τη σοβαρότητα της ασθένειας, η σχιζοφρένεια μπορεί να κλονίσει ακόμη και έναν ισχυρό αδερφικό δεσμό. Ένας νέος άνδρας αναφέρει «πίστευα ότι θα μπορούσα πάντα να στραφώ στον μεγαλύτερο αδερφό μου, αλλά τώρα δε μου μιλάει καν επειδή πιστεύει ότι βάζω δηλητήριο στο φαγητό του». Εάν πάλι ο αδερφικός δεσμός δεν είναι ισχυρός τότε η εκδήλωση της ασθενείας μπορεί να επιδεινώσει τα πράγματα. «Πριν ο Κώστας αρρωστήσει δεν είχαμε πολλά κοινά, αλλά αφότου αρρώστησε φαινόταν πια αδύνατον να έχουμε», αναφέρει η αδερφή του. Άλλες πάλι φορές, μερικά αδέρφια δένονται ακόμη περισσότερο με τα αδέρφια τους που νοσούν, μετά την εκδήλωση της ασθένειας, ακριβώς λόγω της έντονης επιθυμίας τους να βοηθήσουν. Όπως λέει η Κάτια, «Πάντα θαύμαζα τη μεγαλύτερη αδερφή μου, η οποία ήταν πολύ δημοφιλής στο σχολείο. Αφότου εκδήλωσε την ασθένεια, πέρασε δύσκολες στιγμές και μου μιλούσε για αυτές. Μερικές φορές, ακόμη και σήμερα λέει ότι εγώ την καταλαβαίνω περισσότερο από κάθε άλλον».
Η δυναμική της οικογένειας
Όταν ένα μέλος της νοσήσει η δυναμική της οικογένειας αλλάζει. Οι αντιδράσεις σας σε αυτή την αλλαγή μπορεί να κυμαίνονται από την απομάκρυνση έως την έντονη συμμετοχή. «Ήμουν έφηβος όταν αρρώστησε η Κατερίνα», αναφέρει ο αδερφός της. «Ταραζόμουν τόσο πολύ όταν μιλούσε σε φωνές και νόμιζε ότι υπήρχαν κρυμμένες κάμερες στο δωμάτιό της, ώστε κατέληξα να απομακρυνθώ από την όλη κατάσταση. Περνούσα τον περισσότερο καιρό σε φίλους και σπάνια πήγαινα σπίτι». Ακόμη και ως ενήλικας μπορεί να απομακρυνθείτε όταν ο αδερφός – ή σας αρρωστήσει, μπορεί να τηλεφωνείτε ή να τον επισκέπτεσθε λιγότερο συχνά, περισσότερο λόγω της αμηχανίας και του πόνου, παρά από έλλειψη ενδιαφέροντος.
Μπορεί πάλι να βρεθείτε έντονα αναμεμιγμένοι και να λειτουργείτε περισσότερο ως γονέας παρά ως αδερφός – ή. Ίσως αναλάβετε την κηδεμονία του αδερφού – ής σας και να τον πηγαίνετε στο νοσοκομείο ή να φροντίζετε ώστε να έχει την καλύτερη δυνατή θεραπεία. Μπορεί να είστε τόσο επικεντρωμένοι στον αδερφό – ή σας που να παραμελείτε τελικά τα δικά σας ενδιαφέροντα και στόχους. «Δεν είχα ποτέ χρόνο να βρώ φίλο», είπε η Χριστίνα, «γιατί ήμουν πάντα πολύ απασχολημένη να προσπαθώ να κρατήσω τον αδερφό μου εκτός νοσοκομείου».
Όταν ένα μέλος της νοσήσει η δυναμική της οικογένειας αλλάζει. Οι αντιδράσεις σας σε αυτή την αλλαγή μπορεί να κυμαίνονται από την απομάκρυνση έως την έντονη συμμετοχή. «Ήμουν έφηβος όταν αρρώστησε η Κατερίνα», αναφέρει ο αδερφός της. «Ταραζόμουν τόσο πολύ όταν μιλούσε σε φωνές και νόμιζε ότι υπήρχαν κρυμμένες κάμερες στο δωμάτιό της, ώστε κατέληξα να απομακρυνθώ από την όλη κατάσταση. Περνούσα τον περισσότερο καιρό σε φίλους και σπάνια πήγαινα σπίτι». Ακόμη και ως ενήλικας μπορεί να απομακρυνθείτε όταν ο αδερφός – ή σας αρρωστήσει, μπορεί να τηλεφωνείτε ή να τον επισκέπτεσθε λιγότερο συχνά, περισσότερο λόγω της αμηχανίας και του πόνου, παρά από έλλειψη ενδιαφέροντος.
Μπορεί πάλι να βρεθείτε έντονα αναμεμιγμένοι και να λειτουργείτε περισσότερο ως γονέας παρά ως αδερφός – ή. Ίσως αναλάβετε την κηδεμονία του αδερφού – ής σας και να τον πηγαίνετε στο νοσοκομείο ή να φροντίζετε ώστε να έχει την καλύτερη δυνατή θεραπεία. Μπορεί να είστε τόσο επικεντρωμένοι στον αδερφό – ή σας που να παραμελείτε τελικά τα δικά σας ενδιαφέροντα και στόχους. «Δεν είχα ποτέ χρόνο να βρώ φίλο», είπε η Χριστίνα, «γιατί ήμουν πάντα πολύ απασχολημένη να προσπαθώ να κρατήσω τον αδερφό μου εκτός νοσοκομείου».
Οι σχέσεις σας με άτομα εκτός οικογένειας
«Ντράπηκα τόσο πολύ όταν ήρθε ο φίλος μου σπίτι και ο Φραγκίσκος ήταν ντυμένος περίεργα και ανέπτυσσε θεωρίες συνομωσίες», είπε ο Χρήστος. «Έκτοτε πήγαινα συνέχεια εγώ στο σπίτι του». Το να φοβάστε να φέρετε έναν φίλο στο σπίτι είναι μία από τις επιπτώσεις της ασθένειας στις σχέσεις σας εκτός της οικογένειας. Μπορεί επίσης να γίνετε πιο επιφυλακτικοί και πιο μυστικοπαθείς με φίλους και γνωστούς μετά την εκδήλωση της νόσου. Ένας αδερφός αναφέρει ότι «Δεν μπορούσα να μιλήσω σε κανέναν πια για αυτά που συνέβαιναν στο σπίτι μου ή για το πώς ένιωθα». Ο δισταγμός και η επιφυλακτικότητα στο να κοινοποιήσετε την ασθένεια του αδερφού – ής σας είναι κατανοητά συναισθήματα, δεδομένου του στίγματος που ακολουθεί την ασθένεια. Ωστόσο, εάν είστε υπερβολικά μυστικοπαθείς θα δυσκολευτείτε να αναπτύξετε στενές, εγκάρδιες σχέσεις.
Στρατηγικές για να χειρίζεστε την σχιζοφρένεια του αδερφού – ής σας
Παρά τις δυσκολίες του να έχεις αδερφό – ή με σχιζοφρένεια, δεν είναι ποτέ αργά να βελτιώσετε τη σχέση σας. Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν:
Γνωρίστε την ασθένεια. Η γνώση περί της ασθένειας θα σας βοηθήσει να καταλάβετε το αδερφό – ή σας καλύτερα. [Μιά καλή αρχή είναι να διαβάσετε τα κεφάλαια 1 και 2 του βιβλίου Surviving Schizophrenia: A Manual for Families, Consumers and Providers: Books: E. Fuller Torrey by E. Fuller Torrey]. Μπορείτε επίσης να βρείτε ενημερωτικές εκδόσεις μέσω της ΝΑΜΙ (National Alliance on Mental Illness, www.nami.org ).
«Ντράπηκα τόσο πολύ όταν ήρθε ο φίλος μου σπίτι και ο Φραγκίσκος ήταν ντυμένος περίεργα και ανέπτυσσε θεωρίες συνομωσίες», είπε ο Χρήστος. «Έκτοτε πήγαινα συνέχεια εγώ στο σπίτι του». Το να φοβάστε να φέρετε έναν φίλο στο σπίτι είναι μία από τις επιπτώσεις της ασθένειας στις σχέσεις σας εκτός της οικογένειας. Μπορεί επίσης να γίνετε πιο επιφυλακτικοί και πιο μυστικοπαθείς με φίλους και γνωστούς μετά την εκδήλωση της νόσου. Ένας αδερφός αναφέρει ότι «Δεν μπορούσα να μιλήσω σε κανέναν πια για αυτά που συνέβαιναν στο σπίτι μου ή για το πώς ένιωθα». Ο δισταγμός και η επιφυλακτικότητα στο να κοινοποιήσετε την ασθένεια του αδερφού – ής σας είναι κατανοητά συναισθήματα, δεδομένου του στίγματος που ακολουθεί την ασθένεια. Ωστόσο, εάν είστε υπερβολικά μυστικοπαθείς θα δυσκολευτείτε να αναπτύξετε στενές, εγκάρδιες σχέσεις.
Στρατηγικές για να χειρίζεστε την σχιζοφρένεια του αδερφού – ής σας
Παρά τις δυσκολίες του να έχεις αδερφό – ή με σχιζοφρένεια, δεν είναι ποτέ αργά να βελτιώσετε τη σχέση σας. Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν:
Γνωρίστε την ασθένεια. Η γνώση περί της ασθένειας θα σας βοηθήσει να καταλάβετε το αδερφό – ή σας καλύτερα. [Μιά καλή αρχή είναι να διαβάσετε τα κεφάλαια 1 και 2 του βιβλίου Surviving Schizophrenia: A Manual for Families, Consumers and Providers: Books: E. Fuller Torrey by E. Fuller Torrey]. Μπορείτε επίσης να βρείτε ενημερωτικές εκδόσεις μέσω της ΝΑΜΙ (National Alliance on Mental Illness, www.nami.org ).
Επίσης, προσπαθήστε να συζητήσετε την ασθένεια ευθέως με τους γονείς και τον αδερφό – ή σας. Εάν δείξετε ότι νοιάζεστε και ενδιαφέρεστε για τις απαντήσεις, πιθανότατα να είναι ανοιχτοί μαζί σας. Εάν πάλι ο αδερφός – ή σας είναι απρόθυμος – η να το συζητήσει, σεβαστείτε τη απόφασή του – της και απευθυνθείτε στους γονείς σας, έχοντας ωστόσο κατά νου ότι μπορεί να θελήσει να το συζητήσει κάποια στιγμή αργότερα.
Εάν διαβάσετε το κεφάλαιο 3 του βιβλίου που μεταφράζουμε και σχηματίσετε μια εικόνα για την ανάρρωση από τη σχιζοφρένεια, θα σας βοηθήσει να ενθαρρύνετε τον αδερφό – ή σας να επιδιώξει προσωπικούς στόχους και να συνεχίσει τη ζωή του – της. Βοηθάει πολύ έναν ασθενή με σχιζοφρένεια να έχει έναν αισιόδοξο αδερφό – ή που να τον υποστηρίζει.
Εάν διαβάσετε το κεφάλαιο 3 του βιβλίου που μεταφράζουμε και σχηματίσετε μια εικόνα για την ανάρρωση από τη σχιζοφρένεια, θα σας βοηθήσει να ενθαρρύνετε τον αδερφό – ή σας να επιδιώξει προσωπικούς στόχους και να συνεχίσει τη ζωή του – της. Βοηθάει πολύ έναν ασθενή με σχιζοφρένεια να έχει έναν αισιόδοξο αδερφό – ή που να τον υποστηρίζει.
Προτρέψτε τον αδερφό – ή σας να ακολουθήσει θεραπεία. Η πορεία της σχιζοφρένειας μπορεί να βελτιωθεί με συστηματική θεραπεία. Μπορείτε να βοηθήσετε τον αδερφό – ή σας τονίζοντάς του ότι η θεραπεία τον βοηθάει και επισημαίνοντάς του την προσωπική του πρόοδο μέσω της θεραπείας.
Αποθαρρύνετέ τον – την από τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών. Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια είναι πολύ ευάλωτοι ακόμη και σε μικρές ποσότητες αλκοόλ ή ναρκωτικών, η χρήση των οποίων μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ασθένειας. Δεδομένου ότι είστε πιο κοντά στην ηλικία με τον αδερφό – ή σας, φέρετε μεγαλύτερο βάρος ως προς αυτό το θέμα, από τους γονείς σας και πρέπει τόσο να αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε ουσίες με τον αδερφό – ή σας όσο και να τον – την αποθαρρύνετε από τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.
Διατηρείστε τη σχέση σας. Παρά τις αλλαγές στη συμπεριφορά του αδερφού – ής σας που επέφερε η ασθένεια, ωστόσο μπορείτε να έχετε μαζί του μια ζεστή σχέση. Μπορεί να είναι διαφορετική από αυτή που είχατε πριν εκδηλώσει την ασθένεια –ίσως να μην μπορείτε να περνάτε πολύ καιρό μαζί ή να μην μπορείτε να συζητήσετε για τα ίδια θέματα- ωστόσο, με προσπάθεια μπορείτε να διαμορφώσετε μια νέα σχέση και να βρείτε νέα κοινά ενδιαφέροντα.
Επίσης μπορείτε να επικεντρωθείτε στα στοιχεία εκείνα του χαρακτήρα του αδερφού – ής σας που σας άρεσαν πριν εκδηλωθεί η ασθένεια και που υπάρχουν ακόμη με κάποιο τρόπο. Παραδείγματος χάριν πολλά αδέρφια απολαμβάνουν ακόμα την αίσθηση χιούμορ του αδερφού – ής τους που νοσεί, αγαπούν τα ίδια είδη μουσικής ή τους αρέσουν τα ίδια φαγητά. «Πριν αρρωστήσει ο Χάρης και εγώ μιλούσα συνέχεια για αθλητισμό», αναφέρει ένας αδερφός, «και ακόμη απολαμβάνουμε να παρακολουθούμε μαζί μπέιζμπολ στην τηλεόραση. Είμαστε και οι δύο οπαδοί των Red Sox».
Μην περιμένετε μια κρίση για να συμμετέχετε στην κατάσταση. Δεν θα έχετε εικόνα της δύναμης και των ικανοτήτων του αδερφού – ής σας, εάν τον βλέπετε μόνο όταν είναι σε κρίση.
Προσδιορίστε το βαθμό εμπλοκής με τον οποίο αισθάνεστε άνετα. Τα αδέρφια διαφοροποιούνται ως προς το βαθμό εμπλοκής τους στην πάθηση του αδερφού – ής τους. Εξαρτάται από τη σχέση σας με τον αδερφό – ή σας και από τις άλλες σας υποχρεώσεις. «Αρχικά πίστευα ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα», είπε ένας αδερφός, «αλλά όταν επισκέφθηκα τον αδερφό μου στο νοσοκομείο κατάλαβα ότι του έκανε καλό και μόνο να μου μιλάει».
Επίσης μπορείτε να επικεντρωθείτε στα στοιχεία εκείνα του χαρακτήρα του αδερφού – ής σας που σας άρεσαν πριν εκδηλωθεί η ασθένεια και που υπάρχουν ακόμη με κάποιο τρόπο. Παραδείγματος χάριν πολλά αδέρφια απολαμβάνουν ακόμα την αίσθηση χιούμορ του αδερφού – ής τους που νοσεί, αγαπούν τα ίδια είδη μουσικής ή τους αρέσουν τα ίδια φαγητά. «Πριν αρρωστήσει ο Χάρης και εγώ μιλούσα συνέχεια για αθλητισμό», αναφέρει ένας αδερφός, «και ακόμη απολαμβάνουμε να παρακολουθούμε μαζί μπέιζμπολ στην τηλεόραση. Είμαστε και οι δύο οπαδοί των Red Sox».
Μην περιμένετε μια κρίση για να συμμετέχετε στην κατάσταση. Δεν θα έχετε εικόνα της δύναμης και των ικανοτήτων του αδερφού – ής σας, εάν τον βλέπετε μόνο όταν είναι σε κρίση.
Προσδιορίστε το βαθμό εμπλοκής με τον οποίο αισθάνεστε άνετα. Τα αδέρφια διαφοροποιούνται ως προς το βαθμό εμπλοκής τους στην πάθηση του αδερφού – ής τους. Εξαρτάται από τη σχέση σας με τον αδερφό – ή σας και από τις άλλες σας υποχρεώσεις. «Αρχικά πίστευα ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα», είπε ένας αδερφός, «αλλά όταν επισκέφθηκα τον αδερφό μου στο νοσοκομείο κατάλαβα ότι του έκανε καλό και μόνο να μου μιλάει».
Ευγενία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου